Monday, June 2, 2014

Penggunaan 'Y' dan 'I' pada pangkal nama dalam Bahasa Dusun

Bahasa Dusun merupakan bahasa yang unik. Dalam sistem panggilan nama dalam Bahasa Dusun terdapat satu cara memanggil seseorang dengan unik iaitu dengan penambahan I (bunyi ih) atau pun penambahan 'Y' di pangkal nama tersebut. Contoh..

Cara mengguna 'I' dan 'Y'


Nama;


Adam

Leo


(I atau Y) + nama


Y + Adam = Yadam
I + Leo = I Leo






Penggunaan 'Y' hanya ditambah kepada nama yang bermula dengan huruf vokal a, e, i, o, u
Untuk nama yang bermula dengan konsanan pula digunakan ditambah dengan 'I' di pangkal nama.

'Y' akan disambungkan dengan nama individu. Sebagai contohnya Y + Ali = Yali, Y + Ugou = Yugou. Manakala bagi penggunaan 'I', ia tidak disambungkan dengan nama tetapi dipisahkan. Contohnya I Connie, I George


Penggunaan 'Y' dipangkal nama menjadikan panggilan lebih mesra atau sopan dengan individu tersebut. Manakala penggunaan 'I' agak kaku dan tidak semesra seperti penggunaan Y.

Penggunaan Y digunakan dalam sistem panggilan dalam keluarga (kekerabatan).

Contohnya;

Panggilan kerabat


Datuk = Taki = Aki
Nenek = Todu = Odu
Bapa = Tama/Tapa = Ama/Apa
Ibu = Tina/Tidi = Ina/Idi
Bapa Saudara = Kamaman = Aman
Ibu Saudara = Kominan = Inan
Abang = Taka (Lelaki) = Aka
Adik = Tadi = Adi

'Y' + panggilan kerabat = panggilan lebih mesra, hormat dan sopan

Y + Aki = Yaki
Y + Odu = Yodu
Y + Ama/Apa = Yama/Yapa
Y + Ina/Idi = Yina/Yidi
Y + Aman = Yaman
Y + Inan = Yinan
Y + Aka = Yaka
Y + Adi = Yadi

Contoh ayat

Yaki mah sanganu ndo barait.
(Si aki tu yang punya tu barait / Atuk lah pemilik barait tu)

Ongoi pokianu di Yodu nu do sigup
(Pergi minta sigup/tembakau dengan nenek mu)

Muli noh Yapa
(Bapa mau pulang sudah)

Nokongoi noh Yina nu id Kolinik
(Ibu mu sudah pergi ke klinik kah?)